กิจกรรม(Activity)
1.สืบค้นจากหนังสือหรือในระบบเครือข่ายอินเตอร์เน็ต
เรื่อง รูปแบบการพัฒนาหลักสูตร
ตอบ รูปแบบการพัฒนาหลักสูตร
1. LOGO รูปแบบการพัฒนาหลักสูตร
2. ความหมายของการพัฒนาหลักสูตร “การพัฒนาหลักสูตร” มีนักศึกษาหลายได้ให้ความหมายไว้ ยกตัวอย่างเช่น กู๊ด ( Carter V.
Good, 1973 : 157 -158 ) ได้ให้ความเห็นไว้ว่า การพัฒนา
หลักสูตรเกิดขึ้นได้ 2 ลักษณะ คือการปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงหลักสูตร การ
ปรับปรุงหลักสูตรเป็นวิธีการพัฒนาหลักสูตรอย่างหนึ่ง เพื่อให้เหมาะกับโรงเรียน
และระบบโรงเรียน จุดมุ่งหมายของการสอนวัสดุอุปกรณ์ วิธีสอนรวมทั้งการ ประเมินผล
ส่วนคาว่า การเปลี่ยนแปลงหลักสูตร หมายถึงการแก้ไขหลักสูตรให้ แตกต่างไปจากเดิม
เป็นการสร้างโอกาสทางการเรียนใหม่
3. วิชัย วงษ์ใหญ่ (2525 : 10) กล่าวว่า การพัฒนาหลักสูตร
คือ การพยายาม วางโครงการที่จะช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้ตรงตามจุดหมายที่กาหนดไว้
หรือการพัฒนา พัฒนาหลักสูตรและการสอนคือ ระบบโครงสร้างของการจัดโปรแกรมการสอน
กาหนดจุดมุ่งหมาย เนื้อหาสาระ การปรับปรุงตารา แบบเรียน คู่มือครู และสื่อการ
การเรียนต่าง ๆ การวัดและประเมินผลการใช้หลักสูตรการปรับปรุงแก้ไข และการให้ ให้
การอบรมครูผู้ใช้หลักสูตรให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของการพัฒนาหลักสูตรและ และ
การสอน รวมทั้งการบริหารและบริการหลักสูตร ความหมายของการพัฒนาหลักสูตร
4. ความหมายของการพัฒนาหลักสูตร สงัด อุทรานันท์ (2532 :
33)กล่าวว่า การพัฒนาหลักสูตร หมายถึง การดาเนินการจัดทาหลักสูตรขึ้นมาใหม่
หรือจัดทาหลักสูตรที่มีอยู่แล้วให้ดี ให้ดีขึ้น จากแนวคิดข้างต้นจึงสรุปได้ว่า
การพัฒนาหลักสูตร มี 2 ความหมายคือ 1.การนาหลักสูตรที่มีแล้วมาปรับปรุงให้ดีขึ้น
หรือเรียกว่า “การปรับปรุงหลักสูตร”
2.การพัฒนาหลักสูตร ขึ้นมาใหม่โดยไม่มีหลักสูตรเดิมอยู่ ก่อน
โดยใช้กระบวนการการพัฒนาหลักสูตร
5. การพัฒนาหลักสูตร มีรูปแบบหลายรูปแบบ และหลายขั้นตอน การ
แสวงหารูปแบบในการพัฒนาหลักสูตรเป็นสิ่งสาคัญ และจาเป็น เพราะ
รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรเปรียบเสมือนพิมพ์เขียวที่มุ่งชี้ต่อการพัฒนา
หลักสูตรให้สะดวก รวดเร็วยิ่งขึ้น การนารูปแบบการพัฒนาหลักสูตรมาใช้
จะต้องมีการเลือกหรือปรับใช้ให้เข้ากับสภาพความเป็นจริงของชีวิต และสังคม
ของผู้ใช้ หลักสูตร โดยแนวคิดในการพัฒนาหลักสูตรนั้น มีหลายรูปแบบ ได้แก่
รูปแบบการพัฒนาหลักสูตร
6. ไทเลอร์ (Tyler) ได้ให้แนวคิดในวางแผนโครงร่างหลักสูตร โดยใช้วิธี Means
- Ends Approach เป็นหลักการและ เหตุผลในการสร้างหลักสูตรและการสอน
ที่เน้นการตอบคาถามพื้นฐาน 4 ประการ ดังนี้1. มีจุดมุ่งหมาย ทางการศึกษาอะไรบ้าง
ที่สถาบันการศึกษาจะต้องกาหนด ให้ผู้เรียน 2. มีประสบการณ์การศึกษาอะไรบ้าง
ที่สถาบันการศึกษาควรจัดขึ้นเพื่อช่วยให้บรรจุด มุ่งหมายที่กาหนดไว้ 3.
จะจัดประสบการณ์ทางการศึกษาอย่างไร จึงจะทาให้การสอนมีประสิทธิภาพ 4.
จะประเมินผลประสิทธิภาพของประสบการณ์ในการศึกษาอย่างไร จึงจะตัดสินใจได้ว่าบรรลุ
ถึงจุดมุ่งหมายที่กาหนดไว้
7. เซย์เลอร์ อเล็กซานเดอร์ และเลวิส (Saylor , Alexander and Lewis) ได้เสนอรูปแบบและกระบวนการพัฒนาหลักสูตร
มีขั้นตอน รายละเอียดในการพัฒนาหลักสูตร ดังนี้ 1. เป้ าหมาย จุดมุ่งหมาย
และขอบเขต (Goals , Objectives and Domains) 2.
การออกแบบหลักสูตร (Curriculum Design) 3. การใช้หลักสูตร (Curriculum
Implementation) 4. การประเมินผลหลักสูตร (Curriculum
Evaluation)
8. โอลิวา (Oliva) ได้เสนอแนวคิดในการพัฒนาหลักสูตร
โดยเสนอองค์ประกอบในการ พัฒนาหลักสูตร 12 องค์ประกอบ และมีการดาเนินการเป็นขั้นตอน
ดังนี้ 1. กาหนดเป้ าหมายของการจัดการศึกษา ปรัชญา และหลักจิตวิทยาการศึกษา
ซึ่งเป้ าหมายนี้เป็นความเชื่อที่ได้มาจากความต้องการของสังคม และผู้เรียน 2.
วิเคราะห์ความต้องการของชุมชน ผู้เรียน และเนื้อหาวิชา 3. กาหนดจุดหมายของหลักสูตร
4. กาหนดวัตถุประสงค์ของหลักสูตร 5. จัดโครงสร้างของหลักสูตร และนาหลักสูตรไปใช้
9. กำหนดจุดหมายของการเรียนการสอน 7.
กาหนดวัตถุประสงค์ของการเรียนการสอน 8. เลือกยุทธวิธีการจัดการเรียนการสอน 9.
เลือกวิธีการประเมินผลก่อนเรียนและหลังเรียน 10.
นายุทธวิธีการจัดการเรียนการสอนไปใช้ 11. ประเมินผลการจัดการเรียนการสอน 12.
ประเมินผลหลักสูตร องค์ประกอบในการพัฒนาหลักสูตร 12 องค์ประกอบ
10. กาหนดจุดหมาย ของการศึกษา กาหนดความ ต้องการจาเป็ น
ของนักเรียน กาหนดความ ต้องการจาเป็ น ของสังคม กาหนดความ ต้องการจาเป็ นของ
นักเรียนเฉพาะกลุ่ม กาหนดความ ต้องการจาเป็ นของ ชุมชน กาหนดความ ต้องการจาเป็
นของ เนื้อหาสาระ กาหนด เป้ าหมายของ หลักสูตร กาหนด เป้ าหมายของ หลักสูตร ขั้น
รวบรวม และการ นา หลักสูตร ไปใช้ กาหนดเป้ าหมาย ของการจัดการ เรียนการสอน กาหนด
จุดประสงค์ของ การจัดการเรียน การสอน เลือกยุทธวิธี ในการเรียน การสอน เลือกเทคนิค
การ ประเมินผล ก่อนสอน นายุทธวิธีไปใช้ ในการปฏิบัติ จริง ตัดสินใจขั้น สุดท้าย
เกี่ยวกับการ ประเมินผลการ สอน ประเมินผลการ จัดการเรียนการ สอน ประเมิน หลักสูตร
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9A) (10) (9B) (11) (12)
รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรตามแนวคิดของโอลิวา
11. ขั้นตอนหลักในการพัฒนาหลักสูตร 4 ขั้นตอนได้แก่ 1.
การศึกษาความต้องการของผู้เรียน สังคมชุมชน เนื้อหาวิชา รวมทั้ง ปรัชญาทางการศึกษา
จิตวิทยาการศึกษา 2. กาหนดหลักการ เป้ าหมาย จุดประสงค์ของหลักสูตร การจัด
เนื้อหาวิชา กิจกรรมการเรียนการสอน 3. การนาหลักสูตรไปใช้ 4. การวัดผลและประเมินผล
12. ทาบา (Taba) ขั้นตอนการพัฒนาหลักสูตรของทาบามี 7 ขั้นตอนดังนี้ 1.
ศึกษาวิเคราะห์ความต้องการ (Diagnosis of Needs) 2.
กาหนดจุดมุ่งหมาย (Formulation of objectives) 3.
เลือกเนื้อหาสาระ (Selection of Content) 4.
จัดรวบรวมเนื้อหาสาระ (Organization of Content) 5.
คัดเลือกประสบการณ์การเรียนรู้ (Selection of Learning 6.
จัดประสบการณ์การเรียนรู้ (Organization of Learning Experiences) 7. กาหนดสิ่งที่จะประเมินและวิธีการประเมินผล (Determination of
What to Evaluate and of the Ways and Means of Doing it)
13. กู๊ดแล็ดและริชเทอร์ (Goodlad and Richter) รูปแบบการสร้างหรือพัฒนาหลักสูตรตามแนวคิดของกู๊ดแล็ดและริชเทอร์
14. ฟ็อกซ์ (Robert S. Fox)
15. สงัด อุทรานันท์
2.ศึกษาทำความเข้าใจเพิ่มเติมจาก
สุเทพ อ่วมเจริญ การพัฒนาหลักสูตร : ทฤษฎีและการปฏิบัติ “การพัฒนาหลักสูตร
: รูปแบบการพัฒนาหลักสูตร ”
ตอบ ฝึกปฏิบัติ “การวางแผนพัฒนาหลักสูตรในศตวรรษที่
21” ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ตามสาขาวิชาเอก หรือตามความสนใจ
โดยประยุกต์ใช้กรอบแนวคิดที่ได้จากการศึกษาเรียนรู้เรื่อง “สี่เสาหลักการศึกษา”
คุณลักษณะของมนุษย์ในศตวรรษที่ 21 -3 R’s x 7
C’s และ “การศึกษามาตรฐานสากล”
หลักสูตรที่จะนำมาวางแผน คือ
หลักสูตรสาระการเรียนรู้ศาสนาและวัฒนธรรม เรื่อง หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ
โดยดำเนินการตามแนวทางการวางแผนหลักสูตรของ ฮาร์เด็น (Harden.1986) ได้ 7 ข้อ
ดังนี้
1. ความต้องการจำเป็นของหลักสูตร
หรือโปรแกรมการศึกษาที่จะต้องได้รับการตอบสนอง
ความต้องการจำเป็นในการจัดทำหลักสูตรสาระการเรียนรู้ศาสนาและวัฒนธรรม
เรื่อง หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่าง ๆ เกิดจากเหตุผล คือ
ความจำเป็นตามเป้าหมายของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551
ที่กำหนดมาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัดที่ผู้เรียนต้องเรียนรู้ เกี่ยวกับเรื่องการปฎิบัติตนกับศาสนาต่าง
ๆ
2.
ผลการเรียนรู้ของผู้เรียนที่คาดว่าจะให้เกิดขึ้น
ตารางแสดงหน่วยการเรียนรู้
เรื่อง หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ (รวม 1 ชั่วโมง)
1.
ครูสอบถามผู้เรียนเกี่ยวกับหลักปฎิบัติตนในศาสนาต่างๆที่นักเรียนรู้
2. ให้นักเรียนตั้งคำถามเกี่ยวกับเกี่ยวกับหลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆที่นักเรียนต้องการรู้
3.
ครูบรรยายเรื่องเกี่ยวกับหลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ โดยใช้ ป้ายนิเทศเรื่อง
หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่าง ๆ
4. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มกลุ่มละ 5-6 คน
ครูถามคำถามเกี่ยวกับการปฏิบัติตนตามสถานการณ์ต่างๆว่าเหมาะสม/ไม่เหมาะสม อย่างไร
5.
ถ้านักเรียนกลุ่มใดต้องการตอบคำถามในข้อนี้ให้ยกป้ายเลขกลุ่ม
หากตอบถูกจะได้รับคะแนน 1 คะแนน หากตอบผิด จะหมดสิทธิ์ตอบในข้อนั้น
6. เมื่อครูถามคำถามหมดทุกคำถาม ให้แต่ละกลุ่มรวมคะแนน
กลุ่มใดได้คะแนนมากที่สุดเป็นผู้ชนะ และได้รับรางวัลจากครูผู้สอน
7.
ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มวิเคราะห์ความจำเป็นในการเรียนรู้หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ
8.
ครูสรุปความจำเป็นในการเรียนรู้หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ
9. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบ เรื่อง
หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ
10.
ครูและนักเรียนช่วยกันตรวจแบบทดสอบเรื่อง หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ
3.
ขอบข่ายเนื้อหาสาระของหลักสูตร
ศาสนาทุกศาสนาสอนให้คนเป็นคนดี
ทำความดี ละเว้นความชั่ว ในประเทศไทยมีประชาชนที่นับถือ
พระพุทธศาสนาส่วนใหญ่
และก็มีผู้นับถือศาสนาคริสต์และอิสลามเป็นจำนวนหนึ่ง การอยู่ร่วมกันใน
สังคมไทยอย่างสงบสุขนั้น
ศาสนิกชนทุกคนต้องเรียนรู้ศาสนาที่ตนนับถือให้เข้าใจลึกซึ้งและปฏิบัติตนตาม
หลักคำสอนของศาสนาที่นับถือ
ทั้งในแง่หลักคำสอนและพิธีกรรม เพื่อจะได้ปฏิบัติตนอย่างถูกต้องในความ
เชื่อและ
สิ่งเคารพของศาสนาอื่น ทำให้ไม่เกิดการกระทบกระทั่งกันขึ้น
4.
กลยุทธ์การศึกษาที่นำมาใช้ในการสอน
กลยุทธ์ที่นำมาใช้ในการสอน คือ
การเลือกใช้เกมส์ เพื่อสร้างความน่าสนใจ
และกระตุ้นให้เกิดความสนุกสนานในชั่วโมงเรียนเพิ่มขึ้น
5. วิธีสอนที่นำมาใช้ในการสอน
เทคนิค K-W-L Learning Technigue ( Know-Want-Learned Learning
Technigue )
เป็นเทคนิคการสอนที่เน้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยเชื่อมโยงประสบการณ์
เดิมกับประสบการณ์ใหม่อย่างเป็นรูปธรรมและเป็นระบบ การจัดการศึกษาที่ยึดหลักว่า
ผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้ สามารถพัฒนาตนเองได้
และถือว่าผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด เปิดโอกาสให้ผู้เรียน ได้คิดนอกกรอบ
ไม่ยึดติดกับการค้นคว้าหาความรู้จากหนังสือแบบเรียนเพียงอย่างเดียว
เป็นกระบวนการจัดการศึกษาที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ
6.
การประเมินความก้าวหน้าในการเรียนรู้และการสอน
การวัดประเมินผลการเรียนรู้
เป็นกระบวนการที่ผู้สอนใช้พัฒนาคุณภาพผู้เรียน เพราะจะช่วยให้เห็นพัฒนาการ
ความก้าวหน้า และความสำเร็จทางการเรียนของผู้เรียน ดังนี้
1) วัดและประเมินผลหลังเรียน
จากแบบทดสอบเรื่อง หลักการปฏิบัติตนในศาสนาต่างๆ
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1